ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΝΑΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Στεφάνου Αρναίας

Στην Αρναία της Χαλκιδικής, πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία του χωριού, δίπλα ακριβώς στο παλιό δημοτικό σχολείο (το σημερινό Δημαρχείο) και στο εμβληματικό καμπαναριό με το ρολόι, υψώνεται ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Στεφάνου. Ο ναός, μεγάλου μεγέθους και αξιοσημείωτων διαστάσεων (μήκος 40.90 μ., πλάτος 19.58 μ. και εμβαδόν 813 τ.μ.), ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής, ενώ είναι κτισμένος το 1812, όπως προκύπτει από μαρμάρινη ενεπίγραφη πλάκα που βρίσκεται εντοιχισμένη στην πρόσοψή του.

Το βράδυ της 5ης Σεπτεμβρίου του 2005 ο ναός καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε στο εσωτερικό του από άγνωστη αιτία. Από τη φωτιά διασώθηκε μόνο η πέτρινη τοιχοποιία· η στέγη κατέρρευσε, ενώ οτιδήποτε βρισκόταν εντός του κτηρίου – πλην λιγοστών εξαιρέσεων – κάηκε σε ελάχιστο χρόνο, μεταξύ αυτών, εικόνες, βιβλία, διάφορα άλλα κειμήλια και αντικείμενα ανεκτίμητης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας, το μεγάλο και μοναδικής τεχνοτροπίας επαργυρωμένο και επιχρυσωμένο ξύλινο τέμπλο, ο περίτεχνος ξυλόγλυπτος δεσποτικός θρόνος.

Το έργο της αποκατάστασης του καμένου ναού ξεκίνησε άμεσα από το Υπουργείο Πολιτισμού – 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, με τη συνεργασία των εκκλησιαστικών αρχών και των τοπικών φορέων, αλλά και με πολύτιμους συμπαραστάτες τους πολίτες της Αρναίας και των γύρω περιοχών. Ωστόσο, στον μαραθώνιο της εκ βάθρων ανακατασκευής και της ριζικής ανακαίνισης του πυροπαθούς κτηρίου ήρθε να προστεθεί αναπάντεχα και δίχως κανείς να το περιμένει ένα απρόσμενο νέο μέτωπο αρχαιολογικής δραστηριότητας. Χάρη στις εξαντλητικές και συστηματικές ανασκαφικές έρευνες της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, στο εσωτερικό του ναού διαπιστώθηκε η ύπαρξη τριών παλαιότερων κτηρίων (μία μεγάλη τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική που χρονολογείται γύρω στο 400 μ.Χ., ένας μικρός μονόχωρος βυζαντινός ναός του 10ου-11ου αιώνα μ.Χ. και ένα μεγάλο ορθογώνιο μεταβυζαντινό οικοδόμημα χωρίς κόγχη του 16ου-17ου αιώνα μ.Χ.). Επίσης, ήρθαν στο φως πολυάριθμα κινητά και μη κινητά ευρήματα που χρονολογούνται από την παλαιοχριστιανική εποχή έως και την περίοδο της τουρκοκρατίας (πήλινα, μαρμάρινα, γυάλινα και μεταλλικά αντικείμενα, κονιάματα και τοιχογραφίες). Επιπλέον, αξιοσημείωτη είναι και η αποκάλυψη δεκαπέντε ταφών (ορισμένες από τις οποίες ανάγονται στην παλαιοχριστιανική εποχή και άλλες στον 16ο αιώνα μ.Χ.). Με άλλα λόγια, οι ανασκαφές της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων φανέρωσαν μία σημαντικότατη πτυχή της ιστορίας της περιοχής, η οποία μέχρι το 2005 ήταν παντελώς άγνωστη τόσο στην Επιστημονική Κοινότητα όσο και στο ευρύτερο κοινό: την έντονη, πολυσχιδή, μακραίωνη, αλλά και αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα στην Αρναία και ειδικότερα στον χώρο, όπου υψώνεται ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Στεφάνου.

Το έργο της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων δεν περιορίστηκε όμως μόνο στην αποκατάσταση του κατεστραμμένου από την πυρκαγιά ναού, ούτε εξαντλήθηκε στον εντοπισμό και στην αποκάλυψη των παραπάνω αρχαιοτήτων στο εσωτερικό του. Μετά το πέρας των αναστηλωτικών εργασιών και των ανασκαφικών ερευνών πραγματοποιήθηκε η προστασία και η συντήρηση των ευρημάτων, σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση και την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου. Στο καινούργιο δάπεδο του ναού τοποθετήθηκαν ειδικοί υαλοπίνακες, πάνω στους οποίους οι προσκυνητές και οι επισκέπτες έχουν σήμερα τη δυνατότητα να σταθούν και να περπατήσουν, βλέποντας ταυτόχρονα φωτισμένα και ειδικά διαμορφωμένα όλα όσα βρέθηκαν ακριβώς από κάτω.

Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Στεφάνου στην Αρναία της Χαλκιδικής αποτελεί πλέον – εκτός από τόπο θρησκευτικής λατρείας – έναν επισκέψιμο χώρο ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για τον μοναδικό αυτή τη στιγμή ναό στην Ελλάδα που από τη μία λειτουργεί κανονικά, εξυπηρετώντας τις ανάγκες εκατοντάδων πιστών, από την άλλη είναι κτισμένος επάνω σε αρχαιότητες ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, οι οποίες είναι στο μεγαλύτερό τους μέρος ορατές. Είναι μάλιστα γεγονός ότι από τις αρχές του 2009 που ολοκληρώθηκε το έργο της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στον ναό, πολυάριθμοι επισκέπτες κάθε ηλικίας, Έλληνες και ξένοι, οργανωμένοι σε ομάδες ή μεμονωμένοι, κατακλύζουν καθημερινά το Μνημείο, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην τουριστική ανάπτυξη της Αρναίας (και γενικότερα της βορειοανατολικής Χαλκιδικής) και κομίζοντας πολλαπλά οφέλη – κυρίως οικονομικά – στους κατοίκους της.

Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Στεφάνου Αρναίας είναι ανοιχτός για το κοινό όλες τις ημέρες τις εβδομάδας, από τις πρωινές μέχρι τις απογευματινές ώρες.


Σ' αυτή την διεύθυνση http://din.gr/agiosstefanos/ μπορείτε να κάνετε εικονική περιήγηση στον Ιερό Ναό.

 Μ.Ρ.